Hałasy z układu zawieszenia

O czym mogą świadczyć hałasy dochodzące z układu zawieszenia?

• Hałasy i stukanie dochodzące z zawieszenia samochodu to często sygnały ignorowane przez kierowców, choć mogą wskazywać na poważną awarię.
• Przyczyną tych odgłosów mogą być usterki takich elementów, jak hamulce, układ kierowniczy, a niekiedy nawet dwumasowe koło zamachowe.
• Zawieszenie auta to układ, którego elementy ze sobą współpracują. Usterka jednego podzespołu zazwyczaj prowadzi do nadmiernego obciążenia innych elementów.

Wielu kierowców traktuje hałasy z okolic zawieszenia jako drobną uciążliwość, do której można się przyzwyczaić. To błąd, ponieważ stukanie czy skrzypienie słyszalne podczas prowadzenia auta to często jeden z sygnałów ostrzegawczych przed niebezpieczną awarią samochodu.

Aby lepiej zobrazować skutki wynikające z przeoczenia problemów w układzie zawieszenia, warto przytoczyć sytuację z życia wziętą: gdy laweta wyciąga rozbity samochód z rowu na łuku drogi, roztrzęsiony kierowca auta informuje, że skręcił kierownicę, lecz samochód dalej jechał prosto. Gdy mechanik, próbując zdiagnozować przyczynę awarii pyta, czy nic podejrzanego nie działo się wcześniej z samochodem, kierowca przypomina sobie, że od czasu do czasu słyszał stukanie podczas jazdy, ale nie sądził, że może to być coś poważnego. W tym konkretnym przypadku nikt nie ucierpiał, ale zdarza się, że takie sytuacje kończą się poważniej. Powodem usterki był wybity sworzeń wahacza, który doprowadził do tego, że kierowca stracił kontrolę nad jednym z przednich kół auta.

Zawieszenie nie stuka bez przyczyny

Nawet delikatne postukiwanie zawieszenia pojawiające się w nieregularnych odstępach czasu lub występujące na nierównościach powinno skłonić kierowcę do wizyty w warsztacie i sprawdzenia zawieszenia i układu kierowniczego. Najczęstszą przyczyną hałasów jest uszkodzenie elementów metalowo-gumowych oraz wybicie sworzni w wahaczach lub końcówkach drążków kierowniczych, ale źródłem hałasów mogą być także amortyzatory i ich łożyska, przekładnia kierownicza czy nawet zaciski hamulcowe.

Z reguły hałasy pojawiają się najpierw tylko po jednej stronie auta, choć czasem trudno zidentyfikować ich źródło, bo często „niosą się” po całym zawieszeniu. Jeśli nawet okaże się, że do wymiany nadaje się element po jednej stronie auta, to warto od razu wymienić również drugą taką część, zamontowaną symetrycznie przy tej samej osi auta. Oczywiście w sytuacji, kiedy hałasy nie są skutkiem wyeksploatowania części, a jej mechanicznego uszkodzenia, np. w wyniku wjechania w dziurę czy uderzenia, można poprzestać na wymianie zniszczonej części. W każdym przypadku mechanik powinien jednak bardzo dokładnie sprawdzić wszystkie podzespoły współpracujące z elementem wymagającym wymiany. Zawieszenie to układ, w którym awaria jednego elementu bardzo często prowadzi do nadmiernego obciążenia pozostałych części.

Który element stuka i jakie mogą być skutki?

W przypadku wahaczy, sworzni i tulei, stuki pojawiają się zwykle podczas pokonywania nierówności, ale także przy ruszaniu, zmianie prędkości czy hamowaniu. Wahacz „prowadzi koło”; żeby jednak nie przekazywał drgań i wibracji na nadwozie auta, jest połączony z nim najczęściej poprzez tuleje metalowo-gumowe ze zwrotnicą przez sworznie, zapewniające mu odpowiednią swobodę ruchu. Stuki dochodzące z okolic zawieszenia wynikają z tego, że doszło do wybicia lub zerwania gum w tulejach i elementy metalowe uderzają o siebie przy większym obciążeniu lub przyczyną może być nadmierny luz sworznia. Stukaniu towarzyszy pogorszona precyzja prowadzenia, trudności z utrzymaniem kierunku jazdy, natomiast w skrajnym wypadku – obluzowany sworzeń może się rozpiąć, przez co koło przestaje być prowadzone. Nawet jeśli nie dojdzie do wypadku, to i tak koło może w sposób niekontrolowany zmienić swoje położenie i uszkodzić nadkole, błotnik, drzwi czy przekładnię kierowniczą. Ignorowanie stuków dochodzących z okolic wahaczy może doprowadzić do tego, że kierowca straci panowanie nad samochodem.

fot. uszkodzony przegub sworznia

fot. nowy przegub sworznia TRW

Sprężyny: jeśli dojdzie do pęknięcia sprężyny w jej górnej lub dolnej części, kierowca może początkowo nie zauważyć, że doszło do usterki. Auto stoi wtedy nieco krzywo, pogarsza się też prowadzenie samochodu. Charakterystycznym objawem są metaliczne „strzały” podczas kręcenia kierownicą, np. w czasie manewrowania na parkingu. Warto pamiętać, że na jednym pęknięciu może się nie skończyć – uszkodzona sprężyna jest bardziej obciążona, może pęknąć w kolejnym, bardziej newralgicznym miejscu. W zależności od konstrukcji zawieszenia i konkretnej sytuacji, może się to skończyć albo „tylko” uszkodzeniem nadwozia, albo utratą panowania nad samochodem i wypadkiem.

fot. uszkodzona sprężyna

fot. nowa sprężyna SACHS

Łączniki i gumy stabilizatora: wybicie tych elementów należy do najczęstszych usterek zawieszenia. Stuki są słyszalne nawet przy niewielkich nierównościach. Usterka wpływa także na prowadzenie auta na zakrętach.

Końcówki drążków kierowniczych: usterka objawia się najczęściej postukiwaniem podczas manewrowania i przy krótkich szarpnięciach kierownicą. Ignorowanie usterki prowadzi do tego, że w końcu sworzeń drążka kierowniczego się wypnie i jedno z kół przestanie reagować na ruchy kierownicą, a kierowca straci panowanie nad samochodem. Objawy podobne do symptomów sygnalizujących wybicie końcówek drążków kierowniczych występują także przy uszkodzeniach przekładni kierowniczej.

fot. mechaniczne uszkodzenia amortyzatora

fot. nowy amortyzator SACHS

Amortyzatory i łożyska amortyzatorów: zużycie amortyzatorów może objawiać się nie tylko tym, że auto długo buja się po pokonaniu nierówności, a koła popiskują nawet przy delikatnym hamowaniu, ale także tym, że z okolic zawieszenia dobiega głuche dudnienie lub postukiwanie na nierównościach. Zużyte amortyzatory wpływają na prowadzenie auta oraz długość drogi hamowania. Z kolei typowymi objawami uszkodzenia górnych łożysk amortyzatorów są skrzypienie podczas ruchów sprężyny, niepewne prowadzenie na łukach, terkot podczas kręcenia kierownicą, stuki podczas przejeżdżania po nierównościach.

Eksperci ZF Aftermarket radzą:

Każde auto wymaga regularnych przeglądów obejmujących również staranną kontrolę wszystkich elementów zawieszenia. Planowe przeglądy nie wystarczą jednak, żeby wychwycić wszystkie usterki kluczowych podzespołów, do których może przecież dochodzić między rutynowymi wizytami w serwisie. Kierowca powinien zwracać uwagę na nietypowe zachowanie samochodu, a także na wszelkie niepokojące objawy, takie jak m.in. hałasy, drgania czy wyczuwalne luzy. W razie ich zauważenia należy natychmiast zgłosić się do warsztatu i sprawdzić przyczynę – nie wolno czekać do następnej planowej wizyty w serwisie.

Polegaj na częściach zamiennych do samochodów osobowych marek LEMFÖRDER, SACHS i TRW należących do portfolio ZF Aftermarket.

- Nasze komponenty należą do sektora premium, ponieważ są używane jako oryginalne wyposażenie i produkowane w tej samej jakości na rynek części zamiennych – do samochodów osobowych, dostawczych i ciężarowych. Jeśli konieczna jest wymiana, części układu kierowniczego i zawieszenia ZF Aftermarket to bezpieczny wybór. Gwarantujemy wysokiej jakości materiały, kontrolę bezpieczeństwa podczas projektowania i produkcji oraz maksymalną trwałość pozwalającą zaoszczędzić pieniądze – mówi Bartosz Rychlik, Key Account Manager ZF Aftermarket.

Artykuł opracowany przy współpracy redakcji ProfiAuto oraz firmy ZF Aftermarket – właściciela marek LEMFÖRDER, SACHS i TRW.

Zdjęcia: ZF